De dagen zijn kort, buiten is het ijskoud, en overal zie je kerstbomen verschijnen. De maretak en dennenbomen herinneren ons eraan dat het weer bijna tijd is om de kerstman in ons land te verwelkomen en elkaar te overladen met dure prullaria. Dit is echter niet waar deze altijd groene planten vroeger voor stonden. Kerst heeft haar oorsprong in verschillende oude tradities die weinig te maken hebben met een torenhoge energierekening en dure cadeaus.
In het oude Rome vierde men in december de saturnaliën ter verering van Saturnus. Gedurende deze feestelijke dagen gingen bedrijven en scholen dicht, zodat iedereen kon deelnemen aan het feest. Er werden kaarsen aangestoken, cadeaus gegeven en er werd gezongen. Men denkt dat onze huidige datum voor kerst overeenkomt met de dag waarop in het oude Rome het saturnaliënfeest werd gevierd, evenals de verering van enkele andere zonnegoden rondom dezelfde tijd. Natuurlijk was ook de geboorte van Jezus belangrijk bij het kiezen van deze datum, maar over wanneer hij precies geboren was, was destijds veel discussie.
In Noord-Europa werd rond deze tijd Yule, het joelfeest, gevierd. Yule werd gevierd tijdens de winterzonnewende, de kortste dag van het jaar. Tijdens dit feest werd een groot houtblok aangestoken en probeerde men dit voor twaalf dagen te laten branden. Zo lang het houtblok brandde werd er uitbundig gefeest en werden er dieren geslacht, waardoor iedereen vlees te eten had. Voor dit feest zetten mensen dennenbomen neer in huis en werden deze versierd. Omdat deze boom zijn naalden niet verloor, stond hij symbool voor de overwinning van het leven op de dood. Daarnaast werden er andere planten in huis gehangen. Hulst bood volgens de Keltische mythologie een schuilplaats voor de aardgeesten en maretak werd gezien als het kruid van vruchtbaarheid en onsterfelijkheid. Daarnaast werd een maretak boven de deur gehangen als een teken van vrede.
Ook onze geliefde kerstman heeft enkele voorgangers uit oude tradities. Volgens de Italiaanse folklore vliegt La Befana rond op haar bezemsteel met een zak vol cadeautjes en snoep. Kinderen die braaf zijn geweest krijgen iets moois, maar stoute kinderen krijgen steenkool. In Noord-Europa zette men tijdens de winterfeesten eten neer voor Odin, die in ruil hiervoor snoep en cadeautjes achterliet voor kinderen. Later werden de tradities van cadeaus en snoepgoed geassocieerd met Sint-Nicolaas, de beschermheilige van kinderen. Hier in Nederland kennen we hem ook als sinterklaas, maar de kerstman heeft zijn oorsprong in dezelfde man.
Hoewel kerst tegenwoordig vooral draait om hits van Mariah Carey en glitterend inpakpapier, liggen er veel oude tradities aan de grond van dit mooie feest. Ik hoop ook vooral dat jullie bij het opzetten van de kerstboom even zullen denken aan de overwinning van het leven op de dood, en dat jullie wat eten voor Odin zullen achterlaten.
0 reacties